Słowem wstępu
Jedną z bodajże najbardziej okrutnych tortur w czasach przedindustrialnych wykonywali Chińczycy. Jej ofiary bardzo szybko chorowały i umierały. Polegała ona na obcinaniu powiek. Nie mogąc zamknąć oczu i spać, ofiara okrutnie się męczyła, a jej mózg był nieustannie stymulowany bodźcami, bez chwili wytchnienia, co doprowadzało do pogarszania procesów poznawczych, spadku wydajności układu immunologicznego, migreny, nudności i halucynacji.
Zdolności mózgu do adaptacji ilości napływających informacji są ograniczone. Brak odpoczynku i snu powoduje znaczne pogorszenie jego funkcjonowania
i zdolności przyswajania kolejnych informacji. Dzięki odpoczynkowi mózg porządkuje dane, reguluje procesy metaboliczne i pilnuje, żeby w organizmie panował stan homeostazy. Współczesność i rewolucja technologiczno-naukowo-kulturowa doprowadziły tymczasem do tego, że ? w porównaniu do naszych nie tak odległych przodków ? nasze mózgi przetwarzają ogromne ilości informacji. Jeszcze nasi dziadkowie w ciągu całego swojego życia nie przetwarzali tylu danych, co my w ciągu miesiąca. Mają one ogromny wpływ na nasz dobrostan psychiczny. Mózg nie tylko musi sobie z nimi radzić, skutecznie odsiewać wartościowe od nieistotnych informacji, ale także przetwarzać je na wielu poziomach.Prowadzi to nierzadko do spłycenia uwagi, ale także do częstych stanów stresowych.
Każda informacja filtrowana jest przez nasz system afektywny. Im więcej informacji negatywnych, tym więcej przeżywamy takich emocji. I to nierzadko w ogóle nie zdając sobie z tego sprawy. Robimy to, leżąc na kanapie i oglądając kanały informacyjne lub siedząc przed monitorami swoich komputerów i czytając wpisy naszych znajomych w serwisach społecznościowych. Kiedy coś nas wzburzy, reagujemy, ale to nie rozwiązuje problemu. Nie dla naszych organizmów, które nie nadążają za rewolucją, którą sami sobie zgotowaliśmy. Nasze ciała przyzwyczajone są do nieustannego zagrożenia o charakterze fizycznym. Dlatego kortyzol, adrenalina, cytokiny prozapalne czy wydzielany przez neurony pobudzające glutaminian powinny znaleźć ujście w działaniach o charakterze fizycznym.
Nie dostarczając ruchu, organizm powoli spala i usuwa nadmiar ww. substancji, a te sieją więcej spustoszenia w naszym ciele. Kortyzol niszczy mięśnie, cytokiny prozapalne powodują stany zapalne, a glutaminian czy wyhamowujący reakcje stresowe i zamykający przestrzenie synaptyczne kwas gamma-aminomasłowy w dużym stężeniu mogą uszkodzić mózg.
Australijscy naukowcy po przebadaniu 8800 osób, które nie miały problemu z krążeniem, wykazali, że u osób, które dziennie oglądały 4 h telewizji i więcej, zdarzało się o 80% więcej przypadków chorób serca niż u tych, które telewizję oglądały maksymalnie 2 h dziennie. Nie sama telewizja jednak była zabójcza, a liczba bodźców, która docierała do ludzi w bezruchu. Nie jesteśmy bowiem stworzeni do przeżywania emocji w pozycji leżącej czy siedzącej.
Dlatego właśnie odporność psychiczna jest jedną z najważniejszych kompetencji początku XXI wieku. Nauczenie się szybszego wygaszania negatywnych emocji i profilaktyki stresowej jest kluczowe dla sprawnego poruszania się w dzisiejszym świecie. Oddajemy dzisiaj na Wasze monitory wydanie e-czasopisma ?Psychologia Społeczna? poświęconego właśnie budowaniu odporności psychicznej. Dowiecie się, czym są odporność i twardość psychiczna, w jaki sposób i w jakich warunkach można je skutecznie budować, jak ma się do tego poczucie humoru i przeżywanie emocji pozytywnych, a także czym osoby twarde psychicznie różnią się od tych, które do twardych nie należą. Życzę w imieniu własnym i całego grona redakcyjnego wspaniałej i pouczającej lektury.
Redaktor Naczelny E-czasopisma Psychologia Społeczna Jarosław Świątek
W numerze
-
Mit stresu pozytywnego
Czy stres może być dobry? Wielu specjalistów podkreśla, że może być czymś dobrym, jeśli jest na odpowiednim poziomie. To podejście nie znajduje jednak potwierdzenia w psychofizjologii emocji. Jest rozpowszechnionym mitem, u którego podłoża leżą uproszczenie i zlepienie się kilku koncepcji psychologicznych, w wyniku których przykre napięcie mylone jest z energią do działania. -
W pułapce myśli
Dane z badań wskazują, że około połowa objawów depresji ma swoje źródło w braku akceptacji siebie i swojego życia. Okazuje się, że już sama akceptacja prowadzi do uruchomienia czynności homeostatycznych psychiki ? czyli do jej zdrowienia. -
Mała Nadzieja
Nawet kiedy życie bywa okrutne, niektórzy wydają się w nim trwać bardziej uparcie od pozostałych, podczas gdy jeszcze innych łamie zaledwie pierwszy powiew niepowodzenia. Cywilizacyjna depresja. Kogo dotyka, a kogo łaskawie omija? -
Psychoodporny lider
W dzisiejszym świecie przywódcy bombardowani są masą informacji, na podstawie których podejmować muszą decyzje. Stale są pod presją czasu, by być o krok przed konkurencją i oponentami. Odporność psychiczna nigdy wcześniej nie była tak ważna. Są narzędzia, które pomagają ją budować. Najwięksi liderzy skrzętnie z nich korzystają. -
Wywiad z profesorem Peterem Cloughem
Przerażające wydarzenia i doświadczenia nie wzmacniają ludzi. To mocni ludzie lepiej sobie radzą z trudnymi sytuacjami.
-
Zęby Washingtona, Marx, komuniści i kluczowe przekonania
System wartości pomaga nam podejmować moralnie słuszne decyzje. Powoduje też jednak, że niechętnie poznajemy świat takim, jakim on jest w rzeczywistości. -
Wychować emocje
Pomiędzy radością a frustracją istnieje szereg interesujących emocji. Każda z nich różni się między sobą barwą, intensywnością, przyczyną i strategią zachowania, jaką uruchamia. Więcej emocji to lepsza adaptacja do środowiska, a także zrównoważony rozwój emocjonalny i społeczny dziecka. -
Anatomia wytrwałości
Wytrwałość jest kluczem do osiągania celów. Czy może ona jednak być czymś więcej? Czy może sprzyjać hamowaniu negatywnych emocji, myśli i zachowań? Wieloletnie badania z zakresu neuronauk nie pozostawiają w tej kwestii żadnych wątpliwości. -
Ku odporności psychicznej
W jaki sposób zbudować odporność psychiczną na co dzień? Okazuje się, że ludzie nie tyle posiadają niezmienne cechy, co pewne stałe reakcje w stosunku do zaistniałych okoliczności. Ich identyfikacja i wypracowanie alternatywnych sposobów zachowania samemu lub przy pomocy specjalisty są kluczem do efektywnej zmiany. -
Antidotum na rozpacz
Granica między zwykłym smutkiem a rozpaczą przykryta jest gęstą mgłą. To, co dla niektórych stanowi zaledwie prztyczek w nos, innych może przenieść w krainę beznadziejności. Każdy powód wydaje się dobry, by złamać człowieka. Są jednak i tacy, których złamać nie można. Czas poznać ich magiczną broń. -
Nawet tak nie żartuj
Humor humorowi nierówny. Spośród dwóch typów poczucia humoru ? afiliacyjnego i deprecjonującego ? tylko jeden prowadzi do dobrego samopoczucia i dobrostanu psychicznego. Ten drugi jest zwiastunem pesymistycznego oglądu rzeczywistości. -
Śmiech na szczęście
Ludzie lubią się śmiać. Nie zwracają jednak uwagi na to, z czego się śmieją. Okazuje się, że jeden z dwóch typów humoru może uodparniać na stres i negatywne emocje, podczas gdy drugi ? wprost przeciwnie. -
Miłosne szarady
Miłość i intymność, choć wyjątkowe i przyprawiające o szybsze bicie serca, nie potrafią ustrzec ludzi od negatywnych emocji czy sytuacji stresujących. Kiedy pewna siebie, towarzyska i zdystansowana osoba wchodzi w związek, w jednej chwili może zamienić się w niepewną, znerwicowaną i zaborczą. Czy to miłość ją tak zmieniła?
